Hôm qua, NHTW Nhật Bản đã khiến thị trường bất ngờ với công cụ chống giảm phát mới. Thống đốc Haruhiko Kuroda tuyên bố đặt mục tiêu lợi suất trái phiếu chính phủ 10 năm ở mức 0%, đồng thời chuyển kế hoạch sang tập trung kiểm soát đường cong lãi suất. Vậy, quyết định mới này có ý nghĩa như thế nào?

Trước đây BOJ đã làm gì?

Giống như nhiều NHTW khác, BOJ đã mua trái phiếu nhằm giảm thiểu chi phí đi vay trên thị trường. Hành động này khuyến khích các công ty và hộ gia đình vay tiền để tiêu dùng, đầu tư, từ đó nâng mặt bằng giá cả.

Tại sao BOJ không tiếp tục làm như vậy?

Chương trình mua vào trái phiếu của BOJ đã đẩy chi phí đi vay dài hạn xuống gần bằng chi phí đi vay trong ngắn hạn. Khi đó, đường cong lãi suất gần như nằm ngang và NHTW cho rằng điều này có ảnh hưởng tiêu cực đến các hoạt động kinh tế. Lãi suất cho vay dài hạn cực thấp làm giảm lợi ích của các ngân hàng thương mại vì mức chênh lệch lãi suất quá thấp. Đây cũng là vấn đề của các nhà đầu tư dài hạn như quỹ lương hưu do lợi nhuận thu được từ trái phiếu Chính phủ giảm mạnh.

BOJ mong muốn điều gì?

BOJ mong muốn lợi suất trái phiếu chính phủ 10 năm sẽ ở mức 0%. Khi đó, lãi suất nợ ngắn hạn sẽ ở mức âm trong khi các ngân hàng thương mại vẫn được hưởng lợi ích từ chênh lệch giữa các khoản vay nợ trong ngắn hạn và dài hạn. Bằng cách này, các ngân hàng thương mại, công ty bảo hiểm và quỹ lương hưu - nhóm chống lại lãi suất âm - sẽ không bị thiệt hại như trước.

BOJ sẽ làm như thế nào?

Từ trước đến nay, BOJ thường đặt mục tiêu kỳ hạn trung bình cho các chương trình mua vào trái phiếu là 7-12 năm. Điều đó có nghĩa là, phía này sẽ mua vào nợ dài hạn, ngay cả khi điều đó làm đường cong lãi suất nằm ngang. Tuy nhiên, trong cuộc họp ngày hôm qua, phía này đã tuyên bố chuyển tập trung từ lãi suất âm sang đường cong lãi suất. Tức là, BOJ sẽ mua vào trái phiếu theo độ dốc của đường cong lãi suất và giữ cho lợi suất dài hạn luôn cao hơn lợi suất ngắn hạn.

Nếu lợi suất trái phiếu dài hạn di chuyển gần tới mức ngắn hạn, BOJ có thể đơn thuần chỉ là cắt giảm lượng mua vào và đẩy lợi suất dài hạn tăng. BOJ thường có một mức mua vào cố định là 80.000 tỷ yên trái phiếu chính phủ trong 1 năm. Chính sách này cũng đã được thay đổi trong ngày hôm qua, chuyển từ mục tiêu cố định sang mục tiêu linh hoạt. Hiện nay, lợi suất trái phiếu 10 năm đang ở mức -0,023%.

Chiến lược mới của BOJ có hiệu quả không?

Sau tuyên bố của BOJ, cổ phiếu ngân hàng tại Nhật Bản kết phiên tăng gần 7%, nhưng ảnh hưởng trong dài hạn thì vẫn chưa rõ ràng. Quy mô can thiệp của NHTW NHật Bản vào thị trường trái phiếu lớn hơn Fed hoặc bất kỳ NHTW nào trên thế giới. Do đó, ảnh hưởng trong tương lai vẫn là một câu hỏi nghi vấn. Chris Scicluna – giám đốc nghiên cứu kinh tế tại Daiwa Capital Markets Europe nhận định: “BOJ đang ngày càng lún sâu vào quản lý vi mô. Nhưng cái gì cũng có giá của nó. Tham vọng này đòi hỏi một tầm hiểu biết toàn diện mà không phải NHTW nào cũng có”.

Anh Sa

Theo Trí thức trẻ/WSJ