Nhiều chuyên gia cho rằng, thị trường vàng có thể đã tạo đỉnh ngắn hạn sau nhịp tăng quá nóng. “Vua trái phiếu” Bill Gross – cựu Giám đốc điều hành của Pimco nhận định, đà tăng mạnh trước đó của vàng đã phản ánh gần như toàn bộ kỳ vọng về việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sớm cắt giảm lãi suất.

Theo ông, “cú sụp mạnh nhất trong 12 năm” vừa qua là hệ quả tất yếu của tâm lý chốt lời và sự hưng phấn đầu cơ. Là người từng điều hành Quỹ Total Return của PIMCO với quy mô lên đến 270 tỷ USD trong gần ba thập kỷ, nhận định của Bill Gross có sức nặng đáng kể. Ông cho rằng phần lớn sự tăng giá vừa qua mang yếu tố đầu cơ, khiến vàng trở nên biến động mạnh và dễ chịu các cú điều chỉnh sâu khi tâm lý thị trường đổi chiều.

Tuy vậy, triển vọng dài hạn của vàng vẫn được giới phân tích đánh giá tích cực. Theo ông Trần Trọng Đức – CEO Virtus Prosperity, sự điều chỉnh hiện tại là cơ hội để thị trường tái tích lũy và thiết lập nền tảng bền vững hơn sau giai đoạn tăng nóng. Ông nhận định, vàng vẫn có năm trụ cột quan trọng làm bệ đỡ vững chắc cho xu hướng tăng giá trong trung và dài hạn.

Triển vọng dài hạn của vàng vẫn được giới phân tích đánh giá tích cực

Trụ cột đầu tiên cũng là yếu tố mang tính nền tảng nhất đến từ chính trị. Cụ thể là xu hướng “phi đô la hóa” trong dự trữ ngoại hối của các ngân hàng trung ương. Khảo sát của Hội đồng Vàng Thế giới cho thấy, có tới 75% ngân hàng trung ương dự định tiếp tục mua vàng trong 5 năm tới. Các nhà băng lớn như Trung Quốc, Ấn Độ, Singapore, Ba Lan hay Thổ Nhĩ Kỳ đang mua vàng với khối lượng kỷ lục. Đây không chỉ là động thái đa dạng hóa dự trữ mà còn là chiến lược địa chính trị nhằm giảm phụ thuộc vào USD và hệ thống tài chính do Mỹ dẫn dắt. Nguồn cầu từ các ngân hàng trung ương có tính dài hạn, ít bị ảnh hưởng bởi biến động ngắn hạn, tạo nên một “sàn giá” ổn định cho vàng trong nhiều năm tới.

Yếu tố thứ hai là môi trường tiền tệ với lãi suất thực âm và sự suy yếu của đồng USD. Trong khi thị trường tập trung vào lãi suất danh nghĩa, thì yếu tố then chốt đối với vàng lại là lãi suất thực, tức lãi suất trái phiếu kho bạc Mỹ trừ đi kỳ vọng lạm phát. Khi lạm phát duy trì ở mức cao, lãi suất thực giảm hoặc thậm chí âm, vàng trở nên hấp dẫn hơn vì có khả năng bảo toàn sức mua. Cùng với đó, nợ công khổng lồ và chính sách tài khóa mở rộng của Mỹ đang làm tăng nguy cơ mất giá của USD, khiến vàng rẻ hơn đối với nhà đầu tư nắm giữ các đồng tiền khác và kích thích nhu cầu toàn cầu.

Trụ cột tiếp theo là yếu tố an ninh và rủi ro địa chính trị. Trong bối cảnh thế giới vẫn đối mặt với xung đột Nga - Ukraine, căng thẳng ở Trung Đông và cạnh tranh chiến lược Mỹ - Trung, vàng tiếp tục thể hiện vai trò “tài sản trú ẩn tối thượng”. Khác với các công cụ tài chính khác, vàng là tài sản vật chất không phụ thuộc vào bất kỳ chính phủ hay tổ chức tín dụng nào, do đó giữ được niềm tin của nhà đầu tư trong những giai đoạn bất ổn.

Bên cạnh đó, nhu cầu vàng vật chất tại các thị trường mới nổi như Ấn Độ, Trung Quốc, Ai Cập hay Thổ Nhĩ Kỳ cũng là yếu tố nền tảng quan trọng. Ở những quốc gia này, vàng không chỉ là công cụ đầu tư mà còn gắn liền với văn hóa, phong tục và các dịp lễ truyền thống. Khi tầng lớp trung lưu ngày càng gia tăng thu nhập, nhu cầu mua vàng miếng và vàng trang sức vẫn duy trì ổn định, tạo lực đỡ âm thầm nhưng bền vững cho giá vàng toàn cầu.

Cuối cùng, từ góc độ đầu tư, làn sóng “debasement trade”, tức chiến lược chuyển dịch khỏi các tài sản bằng tiền pháp định có nguy cơ mất giá sang vàng và các tài sản hữu hạn đang lan rộng trong giới đầu tư tổ chức. Các quỹ hưu trí, quỹ tài sản quốc gia hay nhà đầu tư lớn đang tăng tỷ trọng vàng trong danh mục để giảm thiểu rủi ro và tương quan với cổ phiếu, trái phiếu. Vàng không còn chỉ là tài sản trú ẩn thụ động, mà đã trở thành công cụ phòng vệ chiến lược, giúp cân bằng danh mục trong môi trường thị trường nhiều biến động.

Tiếp tục tăng với nhịp độ chậm?

Dù triển vọng dài hạn vẫn sáng sủa, giới phân tích dự báo giá vàng sẽ trải qua giai đoạn dao động mạnh trong năm tới. Ông Manpreet Gill, chuyên gia của Standard Chartered cho rằng, vàng sẽ tiếp tục tăng nhưng với nhịp độ chậm hơn, xen kẽ những đợt điều chỉnh mạnh. Báo cáo của J.P. Morgan dự đoán giá vàng trung bình đạt khoảng 5.055 USD/ounce vào quý IV/2026 và có thể chạm 6.000 USD/ounce vào năm 2028, nhờ nhu cầu mua ròng trung bình 566 tấn mỗi quý từ các ngân hàng trung ương cùng chu kỳ hạ lãi suất của Fed và nguy cơ suy thoái toàn cầu. Trong khi đó, James Steel – Trưởng bộ phận phân tích kim loại quý của HSBC dự báo, giá vàng sẽ dao động trong khoảng 3.600 - 4.400 USD/ounce trong năm tới, tức còn dư địa tăng tối đa khoảng 10%. Còn Ed Yardeni, Chủ tịch Yardeni Research, đưa ra kịch bản táo bạo hơn khi cho rằng vàng có thể đạt 5.000 USD/ounce vào cuối năm 2026 và thậm chí vươn tới 10.000 USD/ounce vào cuối thập kỷ này.

Theo ông Trần Trọng Đức, những đợt giảm sâu vừa qua chỉ là bước điều chỉnh cần thiết để thị trường lấy lại cân bằng. “Vàng đã xác nhận tạo đỉnh ngắn hạn và đợt điều chỉnh hiện nay là hoàn toàn bình thường sau một giai đoạn tăng nóng. Các đợt giảm giá không phải là dấu chấm hết, mà là những bước đệm cần thiết để vàng tiếp tục hành trình chinh phục những đỉnh cao mới trong dài hạn”, ông nói.

Ông Đức cho rằng, thị trường vàng sẽ còn tiếp tục biến động mạnh trong ngắn hạn trước khi thiết lập xu hướng tăng mới từ đầu năm 2026, khi các yếu tố trụ cột như chính sách tiền tệ, dự trữ của ngân hàng trung ương, lạm phát và rủi ro địa chính trị vẫn chưa có thay đổi căn bản. “Đây có thể xem là giai đoạn nghỉ giữa hiệp trong một kỷ nguyên tăng giá dài hạn của vàng, và là cơ hội để nhà đầu tư cá nhân cân nhắc tích sản ở các vùng giá hợp lý hơn”, ông Đức nhận định.