Lượt xem 13096

Hoàng Sào binh mã

Đại tiểu Hoa Sơn sổ lý phân
Hoàng Sào di tích tại giang tân
Khởi tri Kim Thống Tấn trung đế
Nãi xuất Tôn sơn bảng ngoại nhân
Ngộ quốc mỗ nhân câu hạng lượng
Cùng thời tự khả biến phong vân
Viễn lai nghĩ vấn thiên niên sự
Giang hộ dao đầu nhược bất văn

Nguyễn Du

Dịch Nghĩa
Nơi Hoàng Sào đóng binh mã

Núi Hoa Sơn lớn nhỏ cách nhau vài dậm
Trên bến sông hãy còn di tích Hoàng Sào
Há biết vua Kim Thống đất Tấn (1)
Lại là người đi thi bị đánh rớt (2)
Đôi khi chỉ vì câu nệ, hẹp hòi mà làm lỡ việc nước.
Con người ta đến lúc cùng có thể làm biến gió đổi mây.
Ta từ xa đến, muốn hỏi chuyện nghìn năm cũ.
Nhưng ông lái đò lắc đầu như không nghe thấy!

------------------------------------
Hoàng Sào: người đời Ðường, quê ở Sơn Ðông, học giỏi, nhiều lần thi Tiến Sĩ không đổ, thích đánh gươm, cưỡi ngựa, hay giúp người nghèo, sau cầm đầu một cuộc khởi nghĩa trên mười năm (875-884). Khi vào Trường An, Hoàng Sào lên ngôi hoàng đế, lấy quốc hiệu là Đại Tề, niên hiệu Kim Thống.

(1) Hoàng Sào khởi nghĩa ở Sơn Đông, nhưng kéo quân đi khắp nước, xuống tận Quảng Đông, Quảng Tây. Kim Thống là niên hiệu của Hoàng Sào.
(2) Tôn Sơn: tên người đỗ cuối bảng. Tôn Sơn ngoại bảng là hỏng thi.

Dịch Thơ
Nơi Hoàng Sào đóng binh mã

Mấy dậm Hoa Sơn núi chập chùng,
Hoàng Sào dấu cũ ở bên sông.
Con người thủa ấy lên ngôi đế,
Là gã xưa kia trượt bảng rồng.
Câu nệ thói thường hư việc nước,
Gió mây biến đổi bởi đường cùng.
Từ xa muốn biết đầu đuôi chuyện,
Ông lái tuồng như chẳng tỏ tường.

Bản dịch: Nguyễn Thạch Giang