Lượt xem 25575

Phan Bội Châu sinh năm 1867 tại Ðông Liệt (Nghệ An). Cha cụ là ông Phan Văn Phổ. Cụ vốn thông minh từ lúc thiếu thời. Năm lên 6 tuổi, được cho đi học chỉ 3 ngày đã thuộc hết cuốn Tam Tự Kinh. Cụ không có ý hướng khoa cử sĩ hoạn nhưng để có điều kiện hoạt động cách mạng, mãi tới năm 1900 đã 33 tuổi cụ mới dự kỳ thi Hương tại trường thi Nghệ An và đỗ giải nguyên (thủ khoa). Sau đó, cụ tham gia phong trào Cần Vương và viết cuốn Lưu Cầu Huyết Lệ Tân Thư để khích động lòng yêu nước của dân chúng.

Năm 1905, cụ trốn ra ngoại quốc, qua Tầu, Nhật, Thái Lan tìm cách kết thân với các nhà cách mạng, các chính khách để vận động giành lại độc lập cho đất nước.

Bên Nhật, cụ ấn hành bộ Việt Nam Vong Quốc Sử bằng chữ nho với sự giúp đỡ của ông Lương Khải Siêu, một nhà duy tân Trung Hoa.

Cụ đã nhiều lần đi về để cổ võ cho phong trào Ðông Du, đưa Kỳ Ngoại Hầu Cường Ðể và nhiều thanh niên xuất ngoại.

Sau nhiều lần bị bắt và được tha, ngày 1-7-1925 cụ bị Pháp bắt ở Thượng Hải đưa vào tô giới Pháp và bí mật đem về Việt Nam (Sau này, nhiều tài liệu cho thấy người bán tin cho Pháp bắt cụ là Lý Thụy và Lâm Ðức Thụ). Cụ bị Pháp kết án tử hình, song vì dân chúng khắp nơi đòi ân xá cho cụ nên cụ được đưa về an trí ở Huế. Ngoài những hoạt động cách mạng, cụ còn sáng tác rất nhiều thơ văn yêu nước, dưới bút hiệu Phan Sào Nam.

Ngày 29 tháng 10 năm 1940, cụ mất tại kinh thành Huế.

Tài liệu tham khảo:
“Thi Ca Cổ Ðiển” tác giả Bảo Vân
“Ðốt Lò Hương Cũ” tác giả Ðinh Hùng
“Những Câu Chuyện Việt Sử” tác giả Trần Gia Phụng