Lượt xem 19344

Chương một: Ngọn lửa chiến trường

Những người mới đến
Không biết bằng cách nào lửa đã nhóm lên
Như không phải củi rừng đang cháy
Có gì đó trong đốm tàn hoa cải
Cứ bay lên làm nhẹ cả người ngồi
Lửa vun cao vách đất bóng người
Đang ấm lại bao nỗi niềm để ngỏ
Tiếng suối đổ, hãy nghe suối đổ
Chảy cồn cào ngang dọc mỗi tâm tư
Chào ngọn lửa
Xòe bàn tay lạnh cóng
Chúng tôi hơ
Chúng tôi sưởi một chặng đường tất bật
Ngày mai lại nhớ về nơi này
Lại nhớ nhau
Người còn người mất
Lại nhớ mình
Có lúc
Ngồi thảnh thơi như chẳng bận điều gì
Lửa ném tàn xua muỗi bay đi
Chỉ còn ta với tình rừng rộng rãi
Quàng vai bạn vô tình ta chạm phải
Cái cựa mình tin cậy của rừng đêm
Trước mặt là bao nhiêu miền quê
Sau lưng là bao nhiêu miền quê
Ngọn lửa ta đốt lên ở giữa
Nếu mẹ biết ta còn đông đủ
Đang bập bùng thương nhớ suốt hành lang
Giọt đèn ấy bớt đi nhiều khuya khoắt
Giọt đèn ấy bớt đi nhiều khuya khoắt
Chia bình yên cho mỗi con đường
Chúng tôi người chủ những căn hầm
Đốt ngọn lửa để tìm vào tri kỷ
Hầm là nơi che máu che xương
Là cửa sổ mở về hướng mẹ
Mẹ đang đi gánh rạ giữa đồng
Ra chẳng nặng mà nặng nhiều vì gió
Xe gạo ầm ì vượt khẩu ngoài kia
Đã bao lần mẹ nuôi tôi như thế
Những cánh đồng in dấu chân của mẹ
Cứ ngày ngày ra khẩu lệnh cho tôi.
***
Xạ thủ trung liên
Lưỡng quyền cao đen một nốt ruồi
Đang chở che, đang âu yếm mọi người
Tiếp thêm củi bằng bàn tay thô nháp
Những ngón bằng như cây bài tam cúc
Từng bàng hoàng trên mái tóc người yêu
Họ tên anh, cả ngày tháng năm sinh
Giặc đánh cắp để loan tin báo tử
Chúng ép anh từ hai phía chiến trường
Anh đi hái rau và đôi khi lại vấp
Anh còn lại sau những lần thay quân
Sau những lần hổ vồ
Sau những lần voi đuổi
Sau bữa canh nấm độc cào gan
Giặc đổ quân vào hậu cứ sư đoàn
Hất anh qua biên giới
Thèm một chỗ ngồi thư thả bóc măng
Anh xuống dòng Nậm Khìn rửa mặt
Dòng Nậm Khìn từ bên Việt chảy sang
Thèm vỏ sắn lật mình trôi dưới đáy
Biết đồng bào bên nước đói no
Thèm một đầu củi dở, thèm một làn nước đục
Để lần ra tin tức chiến trường
Nhưng dòng sông cứ mịt mờ cay đắng
Sông như là không biết có anh
Lửa vì thế đã chín thành than đỏ
Anh vì thế mà yêu thêm ngọn cỏ
Mọc bơ thờ trên chốt giáp ranh
Ngọn lửa này
Và hy vọng của anh
Của anh nữa một người giỏi toán
Một thí sinh hy vọng bời bời
Em đồn xong lại đến ngồi bên lửa
Và anh nghe lửa nói với mình
Chiến tranh và mơ mộng
Đường mòn và thư em
Lũ bọ cạp rình người trong lá mục
Dòng sông như bữa tiệc sau rừng
Anh cắt ngắn từng đoạn dây cháy chậm
Chống gối bò lên đất vùi choáng ép
Nhưng lần sau vẫn không thể dài thêm
Từ cửa mở đến bộc phá viên
Khoảng cách ấy là chân dung tự họa
Và anh thêu trên ngực áo của mình
Họ tên, đơn vị
Người ta tìm áo để báo tin cho mẹ
Nếu chẳng may anh ngã xuống nơi đâu
Đến cái chết đã chẳng cần giấu giếm
Trái tim anh càng đập ngang tàng
Ngọn lửa này
Và hy vọng
Của anh
Của chúng tôi những người mới đến
Chúng tôi vẫn hát sông Lô, sông Thao, Điện Biên, Tây Bắc
Thương các anh dốc đá tai mèo
Đến lượt chúng tôi dốc đá tai mèo
Mưa trơn quá chân tuồi ra khỏi dép
Dốc Pha Đin là cái dốc cuối cùng
Các anh qua để tiến về Hà Nội
Khẩu súng trường tinh vi và ngắn lại
Đường chúng tôi ra trận lại dài thêm
Có chiếc đài bốn pin, có đôi giày cao cổ
Mỗi tuổi quân chịu sáu tháng mưa rừng
Lại có những anh hùng
Đến với họ, thơ tìm ra tinh chất
Có người chỉ huy từ lứa chúng tôi lên
Góp cho đất nước nhiều vầng trán
Sống làm người chiến thắng
Cho mẹ mình, cho đời mình đỡ khổ
Còn ao ước nào hơn
Tự do và Đoàn tụ
Vào rừng lấy mật và đẵn gỗ
Thương mẹ và yêu em
Còn hạnh phúc nào hơn
Tổ quốc!
***
Chính mơ ước cho chúng tôi bóng mát
Qua bãi bom cây cối cộc cằn
Nhìn ngọn lửa lại nhìn nhau
Bỗng lạ
Lòng cứ đầy những Bình Định, Nha Trang...
Xin cám ơn câu thơ các anh đã đến cùng ngọn lửa
Mấy đứa nhớ nhà ngắt ngọn tàu bay
Đường chẳng còn dài như nó vốn từng dài
Suối cứ đổ trong bình minh nõn chuối
Chúng tôi trẻ nên củi rừng mau bén
Hơ bàn tay lại nhớ các anh
Chúng tôi sưởi bằng ngọn lửa của mình
Lại thấy ấm từ các anh đi trước
Các anh nhớ nhà
Các anh sốt rét
Những câu thơ còn được đến bây giờ
Chúng tôi sưởi trên những câu thơ ấy
Cứ thế qua đi nhiều mùa mưa
Và chúng tôi làm thơ
Quần áo thiếu thì rủ nhau kiếm củi
Chúng nó săn từng sợi khói
Đất ướt gió hoang
Lửa bén vào tay còn dính hơi xăng
Rồi khó nhọc mới bắt vào củi ẩm
Chúng tôi trẻ nên củi rừng mau bén
Chúng tôi làm thơ ghi lấy cuộc đời mình
Chúng tôi còn biết xoay xở ra sao
Gạo chỉ mang đủ mười ngày còn dành mang súng
Còn mang thuốc
Còn mang nhau
Mang bao nhiêu tai biến dọc đường
Mỗi quyển sách nặng bằng năm viên đạn
Chúng tôi đành mang đạn trước tiên
Không có sách chúng tôi làm ra sách
Chúng tôi làm thơ ghi lấy cuộc đời mình
Chúng tôi vừa đi vừa nhẩm dọc đường
Thơ cứ đến và mưa chiều mau ngớt.
Trước mặt là Tổ quốc
Em nhớ anh hãy nhớ về ngọn lửa
Lửa đang soi mặt đất mấy tầng đêm
Những cơn khát bậm môi vào bẹ chuối
Hiện lên
Những dấu gậy cơn sốt rừng run bắn
Hiện lên
Những giọt mồ hôi ròng như nến chảy
Hiện lên
Thơ hãy đến góp một vài que củi
Cho em nhận ra anh, đồng đội nhận ra mình
Thơ không phải những dây bìm trang trí
Kéo nhòe đi những rễ cây tứa nhựa
Bão động rừng sao thơ chỉ rung rinh?
Muốn tươi mát hãy tự là dòng suối
Hát về rừng đừng bắt chước tiếng chim
Anh quên thơ để nhớ gốc sim cằn
Dăm bảy lá lèo tèo như mực rớt
Sim như là không có cũng không sao
ấy thế mà chúng anh thay nhau đến đây để mà hy vọng
Tưởng không sim thì không cả đời mình
Giặc đổ xuống ba tiểu đoàn "trâu điên"
Bò theo chúng hai hàng máy ủi
Trận đánh lại bắt đầu mới nguyên
Súng lại nổ như chưa từng ác liệt
Gốc sim cằn nếu kẻ thù chiếm được
Chúng làm đà dũi lấy cánh rừng le
Từ cánh rừng le chúng tràn xuống con đường và cứ thế
Từ "vết dầu loang" đến "tằm ăn rỗi"
Lại thám báo dò đường, B.52 dọn bãi
Lại dò đường, dọn bãi tới lui
Đất vụn nát trong bữa tiệc quay cuồng của thép
Máy ủi hết ngọt ngào trên mỗi trái tim
ủi rồi lấp
Bằng chính đất mà chúng vừa chiếm được
Trời ơi nếu kẻ thù chiếm được
Chỉ một gốc sim thôi dù chỉ gốc sim cằn
Tổ quốc sẽ ra sao? Tổ quốc?
Thơ ơi thơ hãy ghì lấy gốc sim
Anh đang bò về phía gốc sim
Ngực đập dội chuyền sang đất đá
Quần áo tướp ra
Một nửa người anh dâm dấp máu
Anh đang đau cho đất đá anh yêu
Gốc sim cằn và xơ xác làm sao
Không che nổi anh đâu, bò cách chi cũng lộ
Em có thể mất anh bất cứ lúc nào
Em có thể bơ vơ khi em còn rất trẻ
Anh có thể chẳng bao giờ còn đánh được gốc tre
Phơi nỏ sẵn dành sưởi đêm cho mẹ
Sông ơi sông nếu ta phải ra đi
Bậc thấp xuống cho em ra gánh nước
Xin bát canh đến tay mẹ lúc còn nóng
Xin mùa đông đừng dài
Và cột nhà hãy đỡ mẹ thật êm
Trời bao nhiêu thu ta mới hát một lần
Nhưng trước mặt là Tổ quốc
Dù chỉ gốc sim thôi dù chỉ gốc sim cằn
Anh ôm súng bò lên với trái tim tình nguyện.
***
- "Hãy lấy đạn mà cưa thằng cuồng tín
Một thằng ngu muốn chết thay cây"
- "Cứ bò tới chộp cho thiệt lẹ
Rồi moi bụng nó ra
Xem có máu hay chỉ toàn hắc ín"
- "Tao muốn coi nó chết từ từ
Coi nó chết nó gọi ai trước nhất"
- "Thôi hãy quăng lựu đạn đi thôi
Cho nó chết thiệt mau để tao còn chụp ảnh
Tao cần tiền chứ tao không cần nó"
...
Em có nghe thấy không?
Em xa cách em là vùng che chở
Sỏi buốt quá
Bò thì đau mà không bò thì chết
Em có tin đấy là tiếng con người
Giọng thổ, giọng kim vẫn thường to nhỏ
Khi bao điều không kể hết bằng tay
Anh vừa bò vừa nghe
Không mật mã không cần phiên dịch
Tiếng mẹ ru ta cuối bãi đầu ghềnh
Me đi đốt than mẹ thường gánh vã
Nhem nhuốc cả ngày xanh
Cắn răng mà chịu
Bấm bùn mà đi
Giữ cho được tiếng mình
Cho em ngập ngừng khi buông gầu xuống giếng
Sợi dây chùng do dự trước trăng in
Những thằng ngụy kia nó cũng có mẹ
Mẹ nó đang héo đi, đang mong nó trở về
ấy thế mà tại sao nó cứ đòi giết anh
Chỉ vì anh thương một gốc sim và nhớ em không nói được
Cứ sấn lại
Những chiếc túi áo đen ngòm những quan tài đói
Chúng nó đang săn ngày sum họp của ta
Khoen lựu đạn anh cắn vào lặng lẽ
...
Chẳng nhớ anh chồm tới ra sao
Chỉ nhớ cái lặng im khi không còn chúng nó
Cái lặng im hoàn toàn
Anh nằm nghe anh thở
Ngôi sao xanh rơi xuống lá sim
Thành giọt sương từ lá sim rơi xuống
Đêm ngọt ngào mà lại chát em ơi
Anh tỉnh lại vì môi mình dính đất
Từ những chiếc khoen lựu đạn ban chiều
Đất mặn đắng tan dần rồi chảy khắp
Đất thầm thì và nóng bỏng như em
Anh đã qua những ngày bám chốt
Để tới buổi sáng nay
Một buổi sáng chẳng có gì to tát
Ve vẫn kêu úp mặt vào cây
Không sương sớm để cho lòng bẫng lẫng
Nhưng sáng nay là buổi sáng thượng nguồn
Những kỷ niệm sẽ ngược về để nhớ
Xuân 1975
Các chiến sĩ đã lắc đầy bao gạo
Ngồi chia nhau một điếu thuốc rê
Cánh tay họ còn dính đầy bụi cám
Khói cứ là, cứ bổng, cứ như không
Nào ai biết mai họ còn hút thuốc
Cũng có thể anh giỏi toán kia sẽ thành một anh hùng
Trong trận tiến công Ban Mê Thuột
Cũng có thể anh bị mù hai mắt
Sau cái giật nụ xòe lợi hại của anh
Và xạ thủ trung liên
Anh đâu biết có ngày nhịn ăn cắt rừng xuyên lộ 7
Chiếm điểm cao
Xô đá
Chặn đoàn xe
Cũng có thể chỉ một cơn ác tính
Sau một cái rùng mình và cứ thế ra đi
Không thể biết dù rất nhiều linh cảm
Đất chiến trường mau ướt lại mau khô
Nhưng không sao, điều đó chẳng sao đâu
Các chiến sĩ quen nghĩ bằng trận đánh
Quen hy sinh, quen đột biến từng giờ
Họ làm nên những chiến trường giông bão
Cũng là nơi yên tâm nhất của thơ
Cứ nhìn cách họ ngồi hút thuốc
Ta bỗng thấy mình nhẹ bớt
Như dòng sông để sỏi lại bên bờ
Hối hả đổ về bến bãi
Hoa bung biêng ơi, con lắc của mùa xuân
Rừng không ngủ vì những hồi gõ tím
Trường Sơn, trong vườn
- Mai rời hậu cứ tôi đi
Ơi căn hầm đất, nói gì đêm nay
- Mùi mồ hôi, mùi rễ cây
Mặn nồng sẽ kể với người đến sau
Ngã ba, ngã bảy về đâu
Cái ngáng làm cớ cho nhau chuyện trò
Ngọn đèn bọc trong ống bơ
Cho em mờ tỏ đến giờ trong tôi
Bài ca nghe chẳng rõ lời
Bao nhiêu gió thổi giữa tôi với mình
Xa rừng bẻ một cành xanh
Buồn vui nặng cả tay anh khó cầm
Con đường qua tháng, qua năm
Núi đau lở đá, rừng bầm tận cây
Vai gùi bước xốp trong mây
Ta đi làm những mặt trời của nhau
Tổng đài khuất dưới thung sâu
Bao nhiêu phấp phỏng bắt đầu từ em
Bắt đầu từ một cánh tem
Sao mai chốt đỉnh trăng đêm mại dần
Muỗi bay tối một góc rừng
Lần theo muỗi gặp chùm sung, gặp người
Ngọt bùi dăm quả chia đôi
Cái nghèo cái khó cho tôi gặp mình
Nắng mưa gặp tán đùng đình
Bàn tay sốt rét gặp cành dâu ta
Một lèn, một dốc, một xa
Gặp cây vịn lại gặp nhà nghỉ chân
Trước tôi lửa đỏ bao lần
Sau tôi ai nữa quây quần quanh đây
áo nào sẽ vắt lên dây
Võng nào buộc gió cho cây tròng trành
Có rừng suốt cuộc chiến tranh
Cái đêm đuổi cọp cũng thành tâm tư
Cái hầm, cái bậc sẽ hư
Lòng tôi mắc nợ chiến khu một đời
Núi cao cho thác đổ hồi
Trường Sơn dài rộng cho tôi mặn mà
Xe thồ vành hỏng tháo ra
Còn lăn theo suốt đời ta đời mình
***
Ngày mai chúng mình tiến về thành phố
Mọi vui buồn không còn lá rừng che
Không còn cánh đồi chắn gió cho ta
Ta kéo áo khum tay mà châm thuốc
Ta sẽ loay hoay thổi nấu giữa trời
Giấu được khói thì chính ta bị lộ
Lúc leo dốc ta vẫn thèm đường nhựa
Vượt đường rồi chân lại phồng ra
Nhà đông hơn, người cũng đông hơn
Giường chiếu sẵn lại nhiều khi khó ngủ
Tiếng thạch sùng - tiểu đội bấm chân nhau
Đồng Bằng
Đồng Bằng
Ta vẫn khát khao
Ta vẫn đợi những gian nan trận cuối
Nước da ta thiếu máu gọi Người
Quần áo ta ẩm mốc gọi Người
Khi ta bò lên giữ một gốc sim
ấy là khi ta nghe Người giục giã
Khi ta đốt lên đống lửa
Những bãi rễ cây lại nhắc về Người
Để có một Đồng Bằng trước mặt
Chúng ta lên rừng mười tám đôi mươi
Đêm nay chúng nó kéo nhau đi gài mìn ven lộ
Chúng nó đổ quân lùng giáp vùng ven
Chúng làm sao ngăn được các sư đoàn
Về với đất đã nuôi mình vạm vỡ
Trận đánh sẽ bắt đầu từ phía sau cánh cửa
Có dấu vôi mẹ quệt lúc ăn trầu
Ta chèo lên ngọn dừa dựng chòi quan sát
Cửa hầm thông ra sáu bậc cầu ao
Những sơ đồ chị gói làm nhân bánh
Giặc hành quân: nhìn khăn mẹ trên đầu
Tiếng trẻ báo yên, tiếng gà báo động
Tiếng dế im báo giặc đi rình
Mạng nhện rách báo trận càn chưa dứt
Ta truy lùng hang ổ lũ tàn quân
Ta lại có Trường Sơn dài rộng ở trong vườn