(Trích Trang ca)
...
Ai từng nghe nói quân du kích?
Nhắc đến lòng son tràn cảm kích,
Ôi những chiến sĩ, những anh hùng,
Những kẻ hồn xanh như ngọc bích;
Đi theo tiếng gọi nước non thiêng,
Đứng dưới sao vàng ra kháng địch.
Mắt trào lửa giận cháy con ngươi!
Miệng hát quân ca lòe ánh sáng!
Vai mang súng đoạt của quân thù
Mũ lây trên đầu quân giặc loạn
Gươm mài nước suối bên ghê da,
Dao dong bóng trăng đeo sáng loáng,
Hôn còn theo đuổi bóng cờ bay,
Nhìn lại chân không chẳng có giày!
Dân quân ăn mặc đủ màu quê.
Nâu lẫn, chàm pha, đen trắng kề.
Đủ cỡ áo quần, may đủ kiểu.
Tâm bào tơi lá trải sơn khê!
Thèm, ăn măng trúc; đói, cơm khô.
Khát: suối bên đèo tuôn nước lã.
Cheo leo xác mệt, tối nghiêng nằm.
Thân lót bằng rơm, đầu gối ra.
Đâu có màn che, đâu trướng rủ?
Chỉ có hồn thiêng ru giấc ngủ.
Thiếu ăn, thiếu? mặc, thiếu quân nhu,
Nhưng dạ anh hùng thì thật đủ!
Hết trận ngày qua, đến trận mai;
Đất này một tấc chẳng nhường ai!
Thắng luôn Đình Cả; Ngân Sơn được;
Đá hãy kinh hoàng trận Võ Nhai!
Lại theo Đề Thám vùng Yên Thế;
Rền khắp núi sông, cười thế hệ.
Hạ du cũng thuộc tiếng truyền vang,
Nghe đội nữ binh hồ Ba Bể!
- Chiến khu thành lập giữa chon von
Thay mãi bờ sông, nhích mãi non.
Biên giới mỗi ngày thay mấy lượt;
Rộng ra đồi ấp, đến làng thôn.
Bốn phương nhạt nhẽo đời không sắc,
Sáng sớm ngưỡng trông về Việt Bắc.
Dưới còn hùm sói nhục dân gian,
Trên đã thanh bình không vó giặc.
Hoang mang phương dưới hận đòi cơn,
Tổ quốc lên cao lánh tủi hờn,
Hồn nước ở đây Khu Giải Phóng,
Ngoài kia còn tối cả giang sơn,
Đây quân du kích sao chen ánh,
Giữ lá cờ sao vàng lấp lánh.
Cờ như mắt mở thức thâu canh,
Như lửa đốt hoài trên chót đỉnh.
Cờ như nắng mãi ấm luôn luôn,
Sưởi khắp lòng ai nghe vắng lạnh.
Sớm hôm canh giữ lấy hồn thiêng.
Bay mãi trên trời, treo sứ mệnh!
*
...
Vì bởi yêu cờ mới tới đây,
áo trăm lần ướt rồi khô lại,
Thân hết chui rừng lại lách mây.
Mây lần nhọc mệt, lòng toan nản,
Trông thấy sao vàng: tay vuốt trán,
Chân quên đá nhọn, gối quên chôn,
Bước lại so đều chưa thấy chán!
Những phen tin tưởng muốn lung lay,
Sao gọi trên cờ, phấp phới bay,
Mật trắng nếm ngon như nhắm tốt,
Cỏ khô còn hát được bài hay.

(Hoàng Diệu, ngày 30-11-1945
Việt Nam dân chủ cộng hòa năm thứ nhất)