Lượt xem 14240

II. Thời-kỳ chống Bắc thuộc (Thế-kỷ 2 trước TL - thế-kỷ 10 sau TL)

iv. Nhà Hán và Hai bà Trưng (111 trước TL - 43 sau TL)

1. Chính sách nhà Tây Hán

Giao-Châu mới thuộc nước người,
Ấy về Tây-Hán là đời Nguyên-phong .
Bản-đồ vào sách hỗn-đồng,
Đất chia chín quận , quan phong thú thần .
Đầu sai Thạch-Đái trị dân,
Cầm quyền tiết-việt giữ phần phong cương.
Tuần-tuyên mới có Tích Quang,
Dạy dân lễ-nghiã theo đường hoa phong .
Nhâm-Diên khuyên việc canh nông,
Đổi nghề ngư-liệp về trong khuê-điền .
Sính nghi lại giúp bổng tiền,
Khiến người bần-khổ thỏa nguyền thất-gia.
Văn-phong nhức dấy gần xa,
Tự hai hiền-thú ấy là khai-tiên.
Luân hồi trăm có dư niên,
Trải qua Đông Hán thừa-tuyên mấy người.

2. Hai bà Trưng dựng nền Dộc-lập

Đường-ca lâu đã vắng lời,
Đến như Tô-Định là người chí hung.

Bà Trưng quê ở châu Phong,
Giận người tham bạo thù chồng chẳng quên.
Chị em nặng một lời nguyền,
Phất cờ nương-tử thay quyền tướng quân.
Ngàn Tây nổi áng phong-trần,
Ầm ầm binh mã xuống gần Long-biên.
Hồng-quần nhẹ bước chinh-yên,
Đuổi ngay Tô-Định dẹp tan biên-thành.
Đô-kỳ đóng cõi Mê-Linh,
Lĩnh-nam riêng một triều-đình nước ta.
Ba thu gánh vác sơn-hà,
Một là báo-phục, hai là bá vương.
Uy-thanh động đến Bắc-phương.
Hán sai Mã-Viện lên đường tiến-công.
Hồ Tây đua sức vẫy vùng,
Nữ nhi chống với anh hùng được nao?
Cấm-Khê đến lúc hiểm-nghèo,
Chị em thất thế cũng liều với sông.
Phục-Ba mới dựng cột đồng,
Aỉ-quan truyền dấu biên-công cõi ngoài.
Trưng vương vắng mặt còn ai?
Đi về thay đổi mặc người Hán-quan